Ze streden een verbeten oorlog voor ons land, maar een heldenstatus kregen ze absoluut niet. De ruim 12.000 Molukkers die in 1951 op de boot naar Nederland stapten, werden bij aankomst weggestopt en genegeerd. De nieuwe documentaireserie Molukkers in Nederland- 70 jaar op weg naar huis, laat zien dat er onderhuids nog altijd woede en verdriet broeit.
Het Nederlandse verleden in Indonesië ligt gevoelig, dat toonde de release van De Oost onlangs nog aan. Hoewel koning Willem-Alexander vorig jaar een nieuwe stap zette met zijn excuses voor het excessieve geweld van het Nederlandse leger, werd er gezwegen over het onrecht dat de Molukkers werd aangedaan. De zoveelste klap voor de bevolkingsgroep, vertellen ze voor de camera. Na de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog zouden ze zes maanden in ons land worden gehuisvest, maar inmiddels is dat een periode van 70 jaar geworden. Excuses of enige andere vormen van toenadering bleven uit. „Ik woon hier al heel lang tijdelijk”, zegt Non Aponno, dochter van een KNIL-sergeant.
Persoonlijke blik
Verbraak laat veertien mensen, waaronder Massada-bandlid Johnny Manuhutu, oud-politicus Sam Pormes en oud-voetballer Simon Tahamata, hun persoonlijke verhaal doen. De verschillende generaties vertellen over hoe ze opgroeiden zonder hun familie, die nog aan de andere kant van de wereld zat. Hoe werkloze vaders hun frustraties afreageerden op het gezin en hoe families onder slechte omstandigheden werden gehuisvest in Vught en Westerbork; kampen die kort daarvoor nog door nazi-Duitsland waren gebruikt.
„Ik wilde heel graag dit verhaal door hun ogen vertellen”, legt Coen Verbraak uit, die ook een boek schreef over het onderwerp en eerder een vergelijkbare interviewseries maakte rondom de KNIL en de val van Srebrenica. „Als historicus vind ik dat een mooie vorm. Je hoort dingen die je je nooit hebt gerealiseerd. Ik wist zelf eigenlijk ook maar heel weinig van dit onderwerp af. Bij mijn studie zijn dit soort verhalen nooit aan de orde gekomen. Dat fascineert me. Ik wil dan uitzoeken hoe het zit.”
’Je begrijpt beter waarom de situatie klapte’
Verbraak vertelt dat zijn eigen blik op de geschiedenis soms niet strookte met wat hij te horen kreeg. „In de derde aflevering kijken we terug op de treinkapingen in de jaren zeventig. Molukkers staan daar nog achter. Als Nederlander kijk je daar dan wel een beetje vreemd naar; hoe kun je zo’n gijzeling verdedigen? Maar het is interessant om een schets te maken van wat er zich heeft afgespeeld. Je begrijpt beter waarom de situatie klapte. Het was op dat moment niet meer met een dialoog op te lossen.”
Maker Coen Verbraak.
Bang voor een te eenzijdige blik op de omstreden geschiedenis, is Verbraak niet. „Vier jaar geleden maakte ik al een reeks over de treinkapingen, met een accent op hoe Nederlanders het beleefden. Nu wilde ik het verhaal door Molukse ogen laten zien. Eigenlijk zijn die twee reeksen elkaars tegenpolen, maar intussen horen ze wel bij elkaar.”
En in dat laatste ligt voor Verbraak ook de kern. „Of het nou om Srebrenica, de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog of de Molukkers gaat, het hoort bij de canon van Nederland. Dit is een deel van ons eigen verhaal. Doordat je merkt hoe zij bepaalde gebeurtenissen beleven, krijg je een dialoog. Volgens mij kom je op die manier ook verder in elkaar begrijpen.”
Bron : telegraaf.nl * docureeks-haalt-molukkers-uit-verdomhoekje
